Bu bir bilim sorusundan çok kültürel bir sorudur. Bu nedenle, size verebileceğim en iyi şey eğitimli fikrimdir. Önce doğru bilgi edinmenin genel meselesine bakalım, sonra bunu internete uygulayalım.
Otoriteye başvurmak mantıksal bir yanılgıdır. Yani "Dr. Smith bu fikrin doğru olduğunu söylüyor, dolayısıyla bu fikir doğrudur" gibi ifadelerin her zaman doğru olacağı garanti edilemez. Bu nedenle otoriteye başvurmak, bir fikrin doğruluğunu belirlemek için zayıf bir yöntem ve tartışmada kullanılacak zayıf bir argümandır. Gerçeğe, kontrollü ve tekrarlanan deneylerle ve aynı zamanda katı mantık ve çıkarım kuralları uygulanarak daha tutarlı bir şekilde ulaşılır. Ne yazık ki, otoriteye başvurmak genellikle mevcut tek seçenektir. Çoğumuzun gerçeği kendi başımıza deneysel olarak ortaya çıkaracak zamanı, eğitimi veya ekipmanı yok. Örneğin, dünyadaki oksijenin çoğunun ağaçlardan mı yoksa mikroskobik okyanus bitkilerinden mi geldiğini kişisel olarak belirlemek çoğumuzun kaynaklarının ötesindedir. Çoğu zaman başka birinin sözüne güvenmek zorunda kalırız. Ancak doğru bilgiye ulaşma hızımızı optimize etmek için otoriteye başvururken atabileceğimiz adımlar hâlâ mevcut.
1. Kontrollü deneyleri kişisel olarak yürütün.
Bilimde doğru bilgiyi oluşturmanın altın standardı tekrarlanabilir, kontrollü deneylerdir. Deneysel sonuçlar neredeyse her zaman kişisel görüşlerin gölgesinde kalıyor. Bilimin güzelliği, başka birinin çeliğin ferromanyetik olduğuna dair sözüne güvenmek zorunda olmamanızdır. Buzdolabınızı ve buzdolabı mıknatısını kullanarak kendiniz test edebilirsiniz. Başka birinin deney sonuçlarına inanmak, deneyi kendiniz yapmakla aynı şey değildir. Karşınızdaki kişi deneyi yanlış yapmış olabilir, sonucu yanlış okumuş ya da size yalan söylemiş olabilir. Mümkünse gerçeği bulmak için kendiniz deneyler yapın.
Uçağı başarıyla uçuranların neden Wright kardeşler olduğunu biliyor musunuz? Bunun nedeni ilk deneyenlerin kendileri olması ya da mühendislik uzmanlığına sahip olanların yalnızca kendileri olması değildi. Tarihin o döneminde ABD hükümeti yanlış aerodinamik katsayılar yayınlamıştı. Sonuç olarak, uçak yapmaya çalışan tüm ekipler yanlış sayıları kullanıyordu ve sonuç olarak uçamayan uçaklar yapıyorlardı. Hükümetin katsayılarını kullanan birçok başarısızlıktan sonra Wright kardeşler bir rüzgar tüneli inşa ettiler ve doğru aerodinamik katsayıları kişisel olarak ölçtüler. Wright kardeşler, başkalarının deneylerine güvenmek yerine bizzat kontrollü deneyler yaptıkları için ilk uçan kişiler oldular. Laboratuvarlardaki araştırmacılar bu prensibe oldukça aşinadır. Bir araştırmacının yeni bir projeye başladığında ve yeni bir deney sistemi kurduğunda yaptığı ilk şey, başkalarının yayınlanmış sonuçlarını yeniden üretmeye çalışmaktır. Araştırmacı sonuçları tekrarlayamıyorsa, ya yeni ekipman düzgün şekilde kalibre edilmemiştir ya da yayınlanan deneyler hatalıdır. Cevap, deneyin tekrarlanmasıyla bulunur.
Pahalı bir laboratuvara erişiminiz olmadığı için bu adımı atlama eğiliminde olmayın. Karbonatın ateşte yanması ya da dilinizin ucunun sadece tatlı tatları tadabilmesi gibi, evde kendiniz belirleyebileceğiniz pek çok kavram var . Bu kişisel araştırma kavramı temel bilimin ötesine geçer. Diş macununun kalem lekelerini çıkarıp çıkarmadığını öğrenmek istiyorsanız deneyin! Yarıçapı 10 inç olan bir dairenin alanını bulmanız gerekiyorsa, yukarıya bakmak yerine bunu kendiniz hesaplayın. Bir arabanın sorunsuz bir sürüşe sahip olup olmadığını anlamanın en iyi yolu, onu kendiniz test sürüşüne çıkarmaktır. Yeni bir gömleğin bedeninize uyup uymadığını anlamanın en iyi yolu onu denemektir. Bu nedenle internet asla alışverişin yerini tamamen alamaz. Kendiniz değerlendirme yapabiliyorsanız başkalarına güvenmenize gerek yoktur. İnternet tüm bilgilerin tek kaynağı değildir. Şahsen değerlendirmenin pratik olmadığı durumlarda yalnızca bir yedek kaynaktır.
Deneyleriniz mümkün olduğunca bilimsel açıdan sağlam olmalıdır. Bunu, yabancı değişkenleri kontrol ederek, sonucu ölçerek, test deneklerini kör ederek, deneyi tekrarlayarak ve birçok tekrarın ortalamasını alarak sağlayabilirsiniz. Örneğin bir bitkisel takviyeyi yutup sonra kendinize "Kendimi daha güçlü hissediyorum, bu yüzden hap beni daha da güçlendirdi" demek pek bilimsel değildir. Böyle bir yaklaşım sizi gerçeğe yönlendirmede pek başarılı olmayacaktır. Öte yandan, her sabah belirli bir bitkisel takviye alırsanız, bir ay boyunca her gece kan basıncınızı ölçerseniz, sayıların ortalamasını hesaplarsanız ve kan basıncınızın sürekli düştüğünü görürseniz, o zaman daha ikna edici bir iddiaya sahip olursunuz: bitki bir şeyler yapıyor. Ancak birçok deneyin ölümcül olabileceği konusunda uyarılmalıdır. Klorlu ağartıcının mide rahatsızlığını tedavi edip etmediğini araştırmak sizi öldürebilir. Reçetesiz satılan birçok bitkisel hap bile çok sık veya çok uzun süre kullanıldığında sizi hastaneye kaldırabilir. Deneyiniz yutmayı, tehlikeli kimyasalları, yakıtı, elektriği veya ağır makineleri içeriyorsa, kendiniz denemeden önce ilk önce başka birinin deneyi deneyip bunu anlatacak kadar hayatta kalıp kalmadığını kontrol etmek en iyisidir.
Çoğu zaman kendi deneylerinizle bir cevap bulmak için uzmanlığa, donanıma veya zamana sahip değilsiniz. Bu durumda yanıtlar için başkalarına başvurmanız gerekir; biz de sonraki adımlara geçeriz.
2. Konuyla ilgili sadece uzman olmayanların görüşü mevcutsa kendi fikrinizle devam edin.
Yan komşunuz çok hareketli ve ikna edici olabilir, ancak fizik diploması olmadığı ve başkaları tarafından tekrarlanan kontrollü deneyler yapmadığı sürece, onun zaman yolculuğuna ilişkin görüşleri sizin kendi görüşlerinizle aynı değere sahiptir. Onun tasarımlarına göre yapılmış bir zaman makinesi, sizin kendi tasarımınıza göre yapılmış bir zaman makinesi kadar iyi çalışacaktır (muhtemelen ikisi de çalışmayacaktır). Çok sayıda yaratıcı bilim kurgu romanı okumak onu uzman yapmaz. Popüler bilim dergilerini ve sıradan bilim kitaplarını okumak onu uzman yapmaz. Bodrumunda tamircilik yapmak da onu uzman yapmaz. İnsanlar belirli bir alanda diploma alarak, ilgili profesyonel toplulukla etkileşime girerek ve kendi kontrollü deneylerini yaparak o alanda uzman olurlar. Dereceler önemlidir çünkü bilim zordur. Bir öğrenciyi bilimin zor kısımlarına itmek için ödevlerin, sınavların ve notların baskısını gerektirir. Derecesi olmayan bir kişi, bir konu hakkında çok şey bildiğini düşünebilir, ancak aslında çok az şey bildiğini düşünebilir çünkü derin bir anlayış için gereken sıkı çalışmayı atlamıştır. (Duyduklarınızın aksine Einstein'ın doktorası vardı. )
bir kase portakal
Teyzeniz portakal suyunun siğilleri iyileştirdiğine ne kadar güçlü inanırsa inansın, kendisi profesyonel bir patolog değilse ve elinde iddiasını destekleyecek çeşitli bilimsel yayınlar yoksa, bu inancı büyük ihtimalle yanlıştır. Kamu malı görsel, kaynak: Christopher S. Baird.
Teyzeniz portakal suyunun siğilleri iyileştirdiğine ne kadar hararetle inanırsa inansın ya da bu inancını doğrulayan kaç haber okuduğunu düşünse de, kendi fikrinizle hareket etmek sizi, onunkini dinlemek kadar çabuk gerçeğe götürecektir. İkiniz de eşit derecede uzman değilsiniz, bu yüzden onun bilgisiz sezgisi yerine kendi bilgisiz sezginizi tercih edebilirsiniz. İnternette pek çok ses var ve bunların çoğu uzman değil. Tartışma panoları, bloglar ve çevrimiçi yorumlar eğlenceli, eğlendirici, rahatlatıcı ve hatta teşvik edici olsa da, eğer ilgili alanda uzman değillerse başkalarının ifadelerine kendi görüşlerinizin üstünde değer vermemeye dikkat edin. En iyi seçeneklerin hâlâ kişisel deneyler yapmak ve uzmanlara başvurmak olduğunu unutmayın. Yalnızca uzmanlar mevcut olmadığında ve kişisel deneyler bir seçenek olmadığında kendi bilgisiz fikirlerinize başvurmalısınız.
3. Elinizdeki belirli bir konuda uzman olan bir yetkili bulun.
Bu noktada gerçeğin en iyi şekilde, kendini uzman ilan eden veya uzman olmayan kişilere başvurarak değil, gerçek uzmanlara başvurarak elde edilebileceği açık olmalıdır. Ancak uzman olmak yeterli değildir. Görüşlerinin ağırlık kazanması için otoritenin yorum yaptığı alanda uzman olması gerekir. Bir alanda uzman olmanız sizi her alanda uzman yapmaz. Bu hata sandığınızdan daha sık yapılıyor çünkü birçok insan kahramanlarını her şeyi bilen varlıklar olarak görmeyi seviyor. Boksta başarılı olmak, bir boksörü mutfak aletlerinin kalitesinde uzman yapmaz. Ancak yine de ünlü bir boksörün reklamlarda önerdiği ızgaralar başarılı oluyor. Benzer şekilde, bir pop şarkıcısının sesi güzel olabilir, ancak bu onun size hangi ojenin en iyi sonuç verdiği konusunda tavsiyede bulunmasına yeterli değildir. Politikacılar seçimler, siyaset ve hukuk hakkında bir iki şey biliyor olabilir ama bu hiçbir şekilde onları iklim bilimi konusunda güvenilir bir ses yapmaz. Bu hata profesyonel bilim camiasında bile yaşanıyor. Örneğin ünlü teorik fizikçi Roger Penrose, hakkında hiçbir şey bilmediği nörobiyoloji üzerine çok sayıda kitap yazmıştır. Bu tür kitapların sırf spekülasyondan daha fazla ağırlığı yoktur. Benzer şekilde Linus Pauling de atom bağlarının fiziği ve kimyası üzerine yaptığı çalışmayla Nobel ödülünü kazandı ancak bu onu beslenme konusunda uzman yapmıyor. Pauling, gerçekte konu hakkında çok az bilgisi olmasına rağmen, bilimsel olmayan mega vitamin sağlık hareketini başarıyla başlattı. Bir alanda akıllı olmak her alanla ilgili her şeyi bilmenizi sağlamaz. Diş hekiminiz size saç bakımı konusunda tavsiyelerde bulunmaya çalışırsa veya göz doktorunuz bazı ayakkabı eklerini tavsiye ederse, onların fikirlerinin sizinkinden daha iyi olmadığı bir bölgeye girmiş oldukları konusunda uyarılmalıdır.
4. Uzmanın tarafsız olduğundan emin olun.
Konuyla ilgili gerçek bir uzman bulduğunuzda yine de onun sözlerinin değerli olup olmadığına dikkat etmelisiniz. Önyargı, bilinçli veya bilinçsiz olarak uzmanları gerçeklerden uzaklaştırma eğilimindedir. Konuşma motivasyonları gerçeği duyurmaktan başka bir şeye dönüştüğünde, gerçek acı çekme eğilimindedir. Önyargının en belirgin biçimi çıkar çatışmasıdır. Bir sigara şirketi tarafından işe alınan bir bilim adamı, en doğru olanları değil, sigaranın etkileri hakkında şirketin kendisinden söylemesini istediği açıklamalarda bulunacaktır. Bir ürünü onaylamak için işe alınan herhangi bir ünlü kişi, maaş çekinden dolayı ürüne karşı önyargılıdır. Bir reklamdaki yorumları, satmaya çalıştığı ürünün kalitesine ilişkin dürüst görüşü değil, sadece para konuşmasının sonucudur. Izgara satan ünlü bir boksör, mutfak aletlerinin kalitesi konusunda iki kat güvenilmezdir; o bir uzman değil ve maaş çekine karşı önyargılı. Bir uzman, ödeme almasa bile önyargılı olabilir. Hisselerine sahip olduğu bir şirket tarafından üretilen bir ürünün etkinliğini inceleyen bir bilim adamı, gerçekleri daha az önemseyecektir. Size hap, atölye bileti, tedavi planı veya kitap satarken aynı zamanda bilimsel bir prensibi açıklamaya çalışan bilim adamları önyargılıdır.
Gerçek, tarafsız bir uzman bulduğunuzda, devam edin ve söyleyeceklerini dinleyin, ancak söylediği her şeye otomatik olarak inanmayın. Deneysel sonuçların doğrudan raporları olan veya doğrudan fen ders kitaplarından gelen ifadelerinin doğru olma olasılığı en yüksektir. Daha çok hipotez, kişisel görüş veya spekülasyona benzeyen ifadelerin doğru olma olasılığı daha düşüktür. "Sonuçlarımız lazerin uzunluğunu iki katına çıkarmanın çıkış gücünü değiştirmediğini gösterdi" gibi cümleler, "lazer robotik endüstrisinde devrim yaratacak" gibi cümlelerden daha güvenilirdir.
aşı şişeleri
Doktorlar arasındaki fikir birliği aşıların otizme neden olmadığı yönünde. Fikir birliği yapmak ve aşılardan kaçınmak yerine itibarsız bir doktorun görüşüne inanmak ailenizin sağlığı için tehlikelidir. Kamu Alanı Resmi, kaynak: FDA.
5. Uzmanın görüşünün çoğu uzmanın görüş birliğine uygun olup olmadığını kontrol edin veya en azından ikinci bir görüş alın.
Güvenilir, tarafsız bir uzman bulduğunuzdan emin olduktan sonra bile sözleri hala hatalı olabilir. Uzmanlar insandır ve insanlar hata yapar. Gezegende altı milyardan fazla insan varken, yanlış iddialarda bulunan birçok uzmanı bulabilirsiniz. Bu nedenle hakem değerlendirmesi bilimde çok önemlidir. Bir uzmanın yanıltmasını en aza indirmenin en iyi yolu çok sayıda uzman aramaktır. En iyi yol, tüm bilim adamlarının fikir birliğine varmaktır. Örneğin, bilim adamlarıyla dolu bir dünyada, yalnızca bir itibarsız bilim adamı, otizmin aşılardan kaynaklandığını iddia ediyor. Dünyadaki gerçek bilim adamlarının geri kalanı otizmin aşılardan kaynaklanmadığı konusunda hemfikir. Konsensüs, doktorların en sevdikleri fikre oy vermesi ve en çok oyu alan kişinin kazanması anlamına gelmez. Bilimde fikir birliği, onu destekleyecek en çok deney bulunan fikrin en çok kabul edilen fikir olduğu anlamına gelir. Bir araştırmacı bir deney yapar ve sonucu 700 Volt bulursa, ancak bir düzine bağımsız araştırmacı da aynı deneyi tekrarlayıp sonucu 5000 Volt civarında bulursa, o zaman 5000 Volt büyük olasılıkla doğru cevap olacaktır.
Daha spesifik alanlarda, belirli bir sorun üzerinde çalışabilecek yeterli sayıda araştırmacı olmadığından fikir birliğine varmak her zaman mümkün değildir. Bu gibi durumlarda yine de ikinci ve üçüncü bir uzman görüşü almakta fayda var. Gazetecilik dünyasında bu durum “çoklu kaynak kullanmak” mottosuyla özetleniyor. Örneğin tıp doktorları arasında diyabetin kan şekerinin anormal düzenlenmesinden kaynaklandığı konusunda fikir birliği vardır. Bu görüş birliği nedeniyle bu ifadenin doğru olma ihtimali oldukça yüksektir. Öte yandan tıp doktorları arasında kişisel olarak diyabet hastası olup olmadığınız konusunda bir fikir birliği yoktur . Böyle bir fikir birliğine varmak için dünyadaki her doktorun sizinle şahsen görüşmesi, fizik muayene yapması ve laboratuvar çalışmalarınızı gözden geçirmesi gerekir. Böyle bir yaklaşımın pratik olmadığı açıktır. Fikir birliğine varılamadığı durumlarda ikinci en iyi şey ikinci bir görüş almaktır. Sağlığınızı tüm dünya bizzat muayene edemeyebilir ama iki veya üç farklı doktor mutlaka muayene edebilir. Bilimsel gerçeğe egolarından daha fazla değer veren doktorlar, ağır bir tanıyı değerlendirirken bile ikinci bir görüş arayacaktır. Bu prensip sağlığınızın çok ötesine geçer. Bilimsel bir ifadeyi geçerli saymadan önce aynı konuyla ilgili bağımsız kaynaklardan birkaç farklı kitap ve makale okumalısınız.
Artık bilimsel gerçeği bulmanın beş adımı belirlenmiş olduğuna göre, bunları internete uygulayalım.
İnternette Doğru Bilimsel Bilgiyi Aramak
1. Kontrollü deneyleri kişisel olarak yürütün.
İnternete dönmeden önce soruyu kendiniz cevaplayıp cevaplayamayacağınıza bakın.
2. Konuyla ilgili sadece uzman olmayanların görüşü mevcutsa kendi fikrinizle devam edin.
Bilimsel iddialarda bulunan bir siteyle karşılaştığınızda, yazarın uzman olup olmadığını kontrol edin. Yazarın iddialarına güvenmek yerine, yazarın kimlik bilgilerini kontrol etmek için bağımsız bir web sitesi kullanın. Yazar uzman değilse yorumlarına çok fazla ağırlık vermeyin. Yine uzman, yorum yaptığı alanda ana akım diplomaya sahip olan ve bu alanda aktif olarak araştırma yapan kişidir.
Bazen uzman olmayan birinin, uzmanların iddialarını dikkatli bir şekilde bir araya getireceğini unutmayın. Bu durumda aslında uzman olmayan kişi iddialarda bulunmuyor, uzmanlar öyle yapıyor, dolayısıyla iddialar hak ettiği ağırlığı taşıyor. Ancak uzman olmayanların uzmanlardan doğru şekilde alıntı yapmasına güvenmeyin. İddiaları doğrulamak için orijinal kaynağa gitmelisiniz. Örneğin bilim haber siteleri, uzman olmayanlar tarafından derlenen ve özetlenen uzmanların bilgeliğini içerir. Bu nedenle bilim haber siteleri, referans verdikleri orijinal kaynaklara giderek iddialarını doğrularsanız son derece güvenilir bilimsel bilgi kaynakları olabilir . Bilim haberlerinde atıfta bulunulan belgelerin gerçekten uzmanlara ait olduğundan ve gerçekten de söylenmek isteneni söylediğinden emin olun. Benzer şekilde, uzman olmayanların kişisel düşünce yazılarını içeren bloglar da oldukça güvenilmezdir. Buna karşılık, uzmanlar tarafından yazılan ve iddialarını destekleyecek bilimsel yayınlara bağlantılar içeren blog makaleleri çok daha güvenilirdir.
Genel olarak, aşağıda listelenenler gibi güvenilir bilimsel bilgiler istiyorsanız, uzman olmayanların bir araya gelme eğiliminde olduğu yerlerden kaçının. Bu yerler sosyal keyif, eğlence, katarsis veya en son haberler için ziyaret edilmeye değer olabilir, ancak bunları güvenilir bilimsel gerçek kaynakları olarak görmeyin.
İnternetteki doğru bilimsel bilgiler için aşağıdakilerden kaçının:
Genelleştirilmiş tartışma panoları ve forumlar.
Haber makalelerine eklenen yorumlar.
Ana akım medya haber kuruluşları tarafından sağlanan bilim makaleleri.
Uzmanların sesini yükseltecek bir sisteme sahip olmayan popüler "soru" web siteleri.
Uzman olmayanlar tarafından yazılan ve iddialarını desteklemek için uzmanlardan alıntı yapmayan bloglar.
3. Elinizdeki belirli bir konuda uzman olan bir yetkili bulun.
Belirli bir konunun uzmanı tarafından yazılmış bir web sayfasına sahip olmanın en güvenli yolu, öncelikle aşağıdaki web sitesi türlerine gitmektir:
Hakemli bilimsel dergiler. Günümüzde Optics Letters veya Applied Physics Letters gibi bilimsel dergiler doğrudan çevrimiçi olarak yayınlanmaktadır. İşvereninizin erişim sağlamaması durumunda makalelerin tam versiyonlarına erişim maliyetli olabilir ancak çoğu zaman tam versiyonlara ihtiyacınız olmaz. Özetler genellikle ücretsiz olarak sunulur ve makalenin önemli sonuçlarını özetler. Ve eğer tam sürüme ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız, en yakın Üniversitenin kütüphane bilgisayarına kısa bir yolculuk, istediğiniz herhangi bir dergiye çevrimiçi erişim sağlamanıza olanak tanıyacaktır. Bilimsel dergilerin teknik dili gözünüzü korkutmasın. Sözlük senin arkadaşın. Dile çabuk alışıyorsunuz. Ayrıca dergi adları veya onları nasıl arayacağınız konusundaki bilgisizliğiniz sizi ertelemesin. Google Akademik gibi hizmetler sizin için ilgili dergi makalelerini bulma ve ilgili özete doğrudan bağlantı sağlama konusunda çok iyidir.
Devlet kurumlarının resmi web siteleri. Devlet kurumları siyaset hakkında haber yaparken (belirli bir programın başarısı gibi) ciddi önyargılara sahipken, bilim hakkında haber yaparken size doğrudan gerçekleri verme eğilimindedirler. NASA, Ulusal Hava Durumu Servisi veya Sandia Ulusal Laboratuarları gibi kurumlar tarafından işletilen web siteleri, en pahalı ve doğru deneyleri yürüten siteler oldukları için en güvenilir bilgilere sahip olma eğilimindedirler. Tanınmış bir ajans tarafından yönetilen ".gov" ile biten herhangi bir web sitesi, sunduğu bilim konusunda güvenilir bir otoritedir (ancak Wright kardeşlerin hikayesini unutmayın; hükümet bile hata yapar).
Üniversite web siteleri. Günümüzde çoğu akademik laboratuvar ve araştırmacının, araştırmalarını açıklamaya ve makalelerini listelemeye adanmış bir web sitesi var. Ayrıca birçok profesör üniversite ders notlarını herkese ( benim gibi ) ücretsiz olarak çevrimiçi olarak sağlıyor. ".edu" ile biten hemen hemen her web sitesi, sunduğu bilim konusunda güvenilir bir otoritedir.
Saygın meslek kuruluşlarının resmi web siteleri. Mesela Mayo Kliniği dünyanın önde gelen tıp merkezlerinden biri. Buna göre tıbbi bilgi web siteleri son derece bilgilendirici ve güvenilirdir.
4. Uzmanın tarafsız olduğundan emin olun
İnternette güvenilir bilimsel bilgi ararken, onların bilgilerini size bir şeyler satmak için kullanan web sitelerinden kaçının. Örneğin adrenal bezlerin nasıl çalıştığını öğrenmek istiyorsanız internette yapacağınız bir arama sizi çeşitli sitelere yönlendirir. Sitelerden biri profesyonel görünüyor ve adrenal bez hakkında sağlam bilimsel açıklamalar içeriyor gibi görünüyor. Ancak daha yakından bakıldığında, bu web sitesindeki hemen hemen her sayfa ve paragrafın size hap, yağ veya kitap satmaya çalıştığı ortaya çıkıyor. Bu satış sunumları size uzmanın taraflı olduğunu ve bu nedenle bilimsel bilgilerinin güvenilmez olduğunu hemen söylemelidir. Her ne kadar bu web sitesinin yazarı her türlü yeterliliğe sahip bir doktor olduğunu iddia etse de, size bilimsel gerçeği söylemek gibi bir amacı yok. Aksine, sizi ürününü satın almaya ikna edecek düşünebildiği her şeyi size anlatmaya motive olur. Bu önyargı, her bilim insanı satıcının kötü olduğu, bilinçli olarak yalan söylediği ya da değersiz ürünler sunduğu anlamına gelmez. Bu sadece bilinçli veya bilinçaltı önyargıları nedeniyle doğru bilimsel bilgi sağlama konusunda onlara güvenilemeyeceği anlamına gelir. Ne yazık ki, bu tür web siteleri tehlikeli derecede ikna edici olabilir ve onların "çarelerinin" ve yalanlarının tuzağına düştüğümüz kişilere yanlış bilgilerin yanı sıra yoksulluk ve sefalet yayabilir.
5. Uzmanın görüşünün çoğu uzmanın görüş birliğine uygun olup olmadığını kontrol edin veya en azından ikinci bir görüş alın.
Fikir birliğine varılması en kolay şekilde internette aşağıdaki ipuçları izlenerek bulunabilir:
Tek bir kişinin yazdığı siteler yerine büyük profesyonel kuruluşların yazdığı web sitelerini araştırın. Örneğin, Amerikan Kanser Derneği tarafından sağlanan web sitesi , kanseri yenme konusunda tek doktorlu web sitelerine göre çok daha fazla fikir birliği açısından zengin bilgi verecektir.
Standart üniversite ders kitaplarındaki bilgileri arayın. Çoğu ders kitabı artık çevrimiçi olup kitabın sınırlı bölümlerine ücretsiz erişime sahiptir. Google Kitaplar, ders kitaplarının tüm içeriğini aramak ve kitaplardan bilgi parçacıkları almak için çok kullanışlı bir yol sunar. Örneğin, bir atın hangi renkleri görebildiğini merak ediyorsam, Google Kitaplar'da yaptığım bir arama beni tarım ders kitabı Hayvan Refahını İyileştirme'ye yönlendiriyor ve ders kitabındaki bir sayfanın doğrudan anlık görüntüsünde şu ifadeler yer alıyor: "Atın dikromatik görüşü 428 nm [mavimsi-mor] ve 539 nm [yeşilimsi-sarı] en hassastır (Murphy ve diğerleri, 2001) Dikromatik görme ve kırmızı için bir retina reseptörünün bulunmaması, çiftlik hayvanlarının neden keskin ışık kontrastlarına karşı bu kadar hassas olduğunu açıklayabilir. " Böyle bir ifade yalnızca ayrıntılı ve bilimsel olarak kesin olmakla kalmaz, aynı zamanda bir üniversite ders kitabından alındığı için oldukça güvenilirdir.
Bir konu üzerinde fikir birliği veya fikir birliği açısından zengin bir kaynaktan bilgi bulamıyorsanız, bir ifadenin güvenilirliğini artırmak için en azından aynı konu hakkında üç bağımsız web sitesi arayın. İdeal olarak, üç farklı web sitesi farklı bakış açılarından, düşünce okullarından veya sektörlerden gelmelidir.
Özetle, internette doğru bilimsel bilgi bulmanın en iyi yolu: genel tartışma panolarında, forumlarda, makale yorumlarında ve popüler medyada bulunan uzman olmayan görüşlerden kaçınmak; Devlet, üniversite ve akademik dergilerin web sitelerini kullanarak uygun alanda uzman bulmak; uzmanın tarafsız olduğundan ve size hiçbir şey satmaya çalışmadığından emin olun; ve son olarak uzmanın ifadelerinin diğer uzmanların fikir birliğiyle eşleşip eşleşmediğini kontrol edin. Eğer tüm bunlar size çok fazla iş gibi geliyorsa, o zaman yarı gerçeklere alışmak zorunda kalacaksınız. Hayatta tüm gerçeği bulmak çok çalışmayı gerektirir ama çok ödüllendirici olabilir.
